Mentoring

---

Czym jest mentoring?

U kresu zimy rozpoczynam nowy cykl dotyczący mentoringu jako dyscypliny rozwojowej i edukacyjnej. Przedstawię w kilku artykułach jak rozumiemy to pojęcie w Instytucie Kognitywistyki a więc na skrzyżowaniu różnych dyscyplin naukowych i praktycznych jako ich synergię w działaniu. Zapraszam.

Nazwa MENTORING

Słowo Mentor pochodzi z mitologii greckiej. Odyseusz wyruszając na wojnę trojańską powierzył Mentorowi opiekę nad żona Penelopą, synem Telemachem, domem oraz całym swoim majątkiem. Gdy Telemach wyruszył na poszukiwania ojca bogini Atena wcieliła się w postać Mentora towarzysząc młodemu wojownikowi. Mitologia utrwala zatem syndrom dobrego opiekuna, któremu nie zawahamy się powierzyć osób, spraw i rzecz najcenniejszych. W chwili gdy syn rusza w ślad za ojcem Mentor staje się również wcieleniem bóstwa opiekuńczego, swego rodzaju przewodnikiem. Pojęcie mentora jako starszego doświadczonego nauczyciela, z którego wiedzy mogą czerpać młodzi ludzie upowszechnił we Francji w XVII w François Fénelon w utworze Les Adventyres de Telemarque.

Czytaj więcej

Mentoring - kompetencje

Wiedzia i sykcesja

Zadaniem mentoringu jest wyposażenie mentee (klienta) w potrzebną mu wiedzę i kompetencje konieczne do sprawnego działania w danej dziedzinie. Mentoring w warunkach polskich jest silnie związany z doświadczeniami konkretnej branży. Jednym z podstawowych elementów mentoringu jest przekazanie praktycznej wiedzy przez mentora swojemu mentee, często związanych z pełnioną przez mentora funkcją lub stanowiskiem (sukcesja). Na konkretnym stanowisku pracuje np. inżynier chemik, który w wyniku studiów i dalszych doświadczeń biznesowych posiadł już rozliczne kompetencje merytoryczne (np. poznał model produkcji), jak i menedżerskie (zarządzenie produkcją chemiczną oraz załogą), jednakże jego doświadczenia w branży papierniczej są stosunkowo nowe. Zatem zadaniem mentora będzie przekazanie charakterystycznych, typowych dla branży papierniczej (oraz konkretnego stanowiska np. kierownika zmiany) kompetencji, technik zarządzania a nawet nawyków a zwłaszcza specyfiki pracy z załogą w procesie produkcji na konkretnej maszynie papierniczej, której kierowanie będzie miał przejąć mentee.

Wiedza

Pod pojęciem wiedzy będziemy rozumieli wszystkie zasoby teoretyczne, których klient mentoringu (mentee) może się nauczyć, czyli przeczytać, odbyć szkolenie, wysłuchać, obejrzeć i zapoznać się z danym obszarem ze zrozumieniem a następnie zapamiętać najważniejsze informacje. Poziom opanowanej wiedzy może być mierzony w sposób najbardziej oczywisty – poprzez sprawdziany i testy lub też ewaluację (ocenę) jednak najważniejszym testerem opanowanej wiedzy w mentoringu jest zdolność mentee do jej praktycznego zastosowania.

Czytaj więcej

Zasoby w mentoringu

Zasobem w mentoringu jest wszystko czym dysponuje mentor i mentee, co może zostać wykorzystane w procesie edukacji a następnie w toku samodzielnej pracy.

Będą to elementy otoczenia, w którym działa mentee: poczynając od technologii, maszyn i sprzętu po przez wszystkie czynniki związane ze środowiskiem, w którym działa, aż do wiedzy natury psychologicznej dotyczącej konfliktów czy też motywowania. Zasobem są środki trwałe lecz również „miękkie” umiejętności, które nieco trudniej jest zarchiwizować, czy też ocenić ich jakość oraz przydatność. Zatem nie tylko sprzęty lecz również przyroda, obowiązujące prawo i współpracujący z mentee i mentorem ludzie – tworzą zestaw zasobów.

Czytaj więcej

Mentoring - trening i wyniki

Mentoring jako trening

Trenowanie dotyczy każdej dziedziny życia – tak jak można skuteczniej (czyli sprawniej) spakować walizkę przed podróżą – i tym samym zmieścić w niej więcej rzeczy, tak można lepiej sprzedawać dowolne produkty lub usługi – czyli sprzedać ich więcej, z większym zadowoleniem klientów. Można również bezpieczniej jeździć samochodem, sprawniej manewrować przyczepą, bezbłędnie wystawiać dokumenty finansowe, przestrzegać wysokiej jakości produkcji, wyeliminować wypadki w czasie załadunku surowca, skuteczniej rozwiązywać konflikty stosując sprawdzone metody mediacji i negocjacji itd.

W mentoringu zaczynamy proces edukacji od precyzyjnego ustalenia co oznacza pojęcie lepiej, w konkretnej sytuacji określonej procedurami, opisem stanowiska lub spodziewanym wynikiem lub też parametrami projektu. Najczęściej organizacje biznesowe mają dość dobrze określone i zwymiarowane oczekiwania wobec postępów, które ma osiągnąć pracownik oraz wyniki, według których go rozliczają. Również istotnym parametrem jest czas, w którym zmiana powinna zostać osiągnięta.

Czytaj więcej

Mentoring a coaching

Coaching narodził się w sporcie. Coaching i mentoring w obszarze treningowym mają podobne źródło i zbliżone modele postępowania. Nie przez przypadek trenerów sportowych nazywa się coachami. Konkretna dyscyplina sportowa rządzi się regułami, które należy respektować – są to kryteria. Z nich wynikają wskaźniki sukcesu, czyli odpowiedź jak dobrzy jesteśmy w danej dyscyplinie i co powinniśmy zrobić żeby spełnić kryteria. W sporcie podobnie jak w innych obszarach życia sukces może oznaczać ukończenie zawodów, zwycięstwo a nawet samo przystąpienie lub zakwalifikowanie się (czyli spełnienie warunków granicznych). Od kompetencji na stracie i wcześniejszego przygotowania zawodnika zależy wynik. Zawodnik wraz z trenerem określa swoje początkowe możliwości (zasoby) a następnie traktując je jako fundament przystępuje do treningu, który ma doprowadzić do osiągnięcia ustalonego na początku rezultatu.

Przykład sportowy

W coachingu – nie zawsze i nie za każdym razem efektem ma być zwycięstwo (pierwszeństwo) w danej dyscyplinie (działaniu, projekcie, zamiarze). Sukces może oznaczać dowolny efekt, który klient uzna za motywujący i godny starań. Zależy on również od intensywności treningu oraz początkowych kompetencji i zasobów zawodnika (klienta coachingu). Efektem w coachingu może być dowolna zmiana, nawet daleko odchodząca od początkowych założeń. Klient w istocie może wielokrotnie zmieniać swój cel, doprecyzowywać, coraz lepiej poznając własną motywację i potrzeby, które zamierza zrealizować.

W mentoringu jest inaczej. Bazą do kolejnych kroków mentee są już posiadane, początkowe umiejętności. Nie zmienia on swoich celów ani zamiarów, gdyż zadaniem jest osiągnięcie wyższych kompetencji i tym samym lepszych wyników w konkretnej dyscyplinie. Zatem, gdy klient coachingu np. w obszarze rozwoju sprawności fizycznej rozważa jaki model ćwiczeń fizycznych, jakiego rodzaju dyscyplina sportowa najbardziej zaspokoi jego potrzebę sprawności fizycznej i w efekcie zdecyduje się na spacery, to w przypadku mentoring od początku do końca będziemy zajmować się np. kolarstwem. W obszarze tej jednej, konkretnej dyscypliny pojawią się narzędzia treningowe, motywacyjne i cykl ćwiczeń mający polepszyć sprawność kolarza. Również wynik będzie nastawiony na zwiększanie poszczególnych parametrów np. szybkość, odporność na zmęczenie, pokonywany dystans itp. i w efekcie zajęcie dobrej pozycji w czasie startu w wyścigu kolarskim.

Czytaj więcej

Wybór: mentoring czy coaching

Podejście funkcjonalne

Oprócz podejścia branżowego dobrym kryterium wyboru metody (coaching czy mentoring) jest kierowanie się czynnikami funkcjonalnymi. Możemy podzielić je na kilka grup funkcjonalnych i rozstrzygnąć w zależności od spodziewanych funkcji, które z nich mają być zrealizowane przy pomocy jakich działań edukacyjnych. Jak łatwo się do myśli nie zawsze i nie wszystkie funkcje mogą być realizowane w każdy z obranych sposobów edukacji.

Funkcje związane z zadaniami klienta (mentee lub coachee)

Co klient robi lub ma zacząć robić? Jakie zadania ma spełniać, realizować? Czy są one bardziej ogólne, rozwojowe, mniej sformalizowane, dotyczące osobistej motywacji? (wówczas coaching)

Czytaj więcej

Mentoring - procedury i procesy

Mentoring oparty jest na wykorzystaniu gotowych procedur wraz ze ściśle określoną metodą trenowania wcześniej nabytych umiejętności. Mentor, jako bardziej doświadczony zawodnik sportowy a teraz trener, pracownik, instruktor lub menedżer przekazuje osobie o mniejszym doświadczeniu (zawodnikowi, pracownikowi, kursantowi itp.) w jaki sposób ma skutecznie działać w danej dyscyplinie.

Rezultatem jest uzyskanie wprawy, zdobycie doświadczenia i w efekcie i wytrenowanie umiejętności praktycznych. Najczęstszym przykładem mentoringu w warunkach polskich jest nauka sprzedaży. Bardziej doświadczony sprzedawca uczy swoich podopiecznych, młodszych lub dopiero zatrudnianych kolegów, zarówno wiedzy o produkcie lub obsłudze a także standardów sprzedaży obowiązujących w firmie. Gdy uczniowie już opanują podstawową wiedzę o produkcie mentor trenuje z podopiecznymi (mentee) jak należy postępować w zgodzie z tak zwaną ścieżką sprzedaży (od badania potrzeb klienta, poprzez prezentację oferty, zamykanie sprzedaży, skończywszy na wystawieniu faktury). Następnie osobiście uczestniczy w sytuacjach kiedy młodsi koledzy sprzedają klientom produkty lub usługi i udziela informacji zwrotnej, koryguje, poprawia, odwołuje się do standardów. Każdy proces edukacyjny oparty na wzmacnianiu doświadczenia ucznia i trenowaniu konkretnych umiejętności branżowych pod okiem nauczyciela, to mentoring.

Czytaj więcej

Mentoring - od wniosku do wyniku

Najprostsza definicja mentoringu określa tę dyscyplinę jako uczenie, inspirowanie i zarządzenia procesem edukacji drugiej osoby mające na celu zwiększenie jej kompetencji i praktycznych umiejętność w sposób możliwy do zweryfikowania jako wyraźny postęp.

Proces ten zaczyna się od analizy sytuacji wyjściowej i ustalenia co i z jakiego powodu ma zostać zmienione. To krok pierwszy.

Czytaj więcej

Mentee jako zawodnik

Zawodnik, czyli mentee przed przystąpieniem do mentoringu powinien wiedzieć w jakiej dyscyplinie zgłasza się na „trening”. Oznacza to precyzyjnie określenie zarówno ram, w których będzie odbywał się mentoring jak i zakresu zadań, obowiązków i kompetencji, których będzie dotyczył. Po stronie mentee leży odpowiedzialność za przykładanie do się do ćwiczeń, po stronie mentora organizacja procesu edukacji – od selekcjonowania niezbędnej wiedzy po przebieg konkretnego treningu. Sposób trenowania, czyli ćwiczenie nabytych już umiejętności zależy zarówno od przyjętej metody mentoringowej (proces edukacji i narzędzia) jak i od doświadczeń danej branży, w tym również konkretnej firmy a także takich czynników jak czas, w którym powinien zostać osiągnięty postęp oraz wynik wyznaczony na początku mentoringu.

Czytaj więcej

Polecane firmy szkoleniowe:

Coaching - literatura

Poniżej przedstawiamy literaturę obowiązkową dla wszystkich zainteresowanych tematyką coachingu.