Czy kiedykolwiek zadałeś sobie pytanie, dlaczego podejmujesz takie, a nie inne decyzje finansowe? Jeżeli zastanawiamy się nad kwestiami finansowymi, to często rozpatrujemy je w kategoriach logicznych – jak chociażby gra w NationalCasino Polska, gdzie wyniki są wypadkową algorytmu losowego i można statystycznie określić szansę na dany wynik w określonej perspektywie czasu.
Jak się jednak okazuje, nasze decyzje często mają głębsze podłoże, a nasze przekonania czy nawyki mogą mieć znaczący wpływ na stan portfela. Zrozumienie tych mechanizmów może okazać się kluczem do lepszego i skuteczniejszego zarządzania finansami.
Fundament – wpływ przekonań wyniesionych z domu
Nasze doświadczenia finansowe kształtują to, jak podchodzimy do pieniędzy. Szacunki mówią, że aż 60-70% naszych przekonań dotyczących pieniędzy w dorosłym życiu, wywodzi się z dzieciństwa. Oto kilka przykładów:
- „Pieniądze nie rosną na drzewach”: Może doprowadzić do chęci nadmiernego oszczędzania i minimalistycznego życia, bez jakiegokolwiek ryzyka.
- „Bogaci ludzie są źli”: To stwierdzenie blokuje chęć dążenia do podwyższenia swojego statusu finansowego.
- Obserwowanie zachowania rodziców: Jeśli rodzice żyli „od wypłaty do wypłaty” z własnego wyboru, to dziecko z dużym prawdopodobieństwem powieli ten temat.
Pułapki umysłu: Najczęstsze błędy poznawcze
Nasz umysł często jest złym doradcą finansowym i może nam podsuwać pochopne decyzje, które mogą skończyć się źle. Największym problemem dzisiejszego świata mediów społecznościowych, jest efekt stadny. Kiedy wielokrotnie widzimy dany produkt u ludzi z naszego otoczenia lub w mediach społecznościowych, wmawiamy sobie, że nam też się to przyda.
Może też pojawić się zjawisko awersji do straty. Paradoksalnie możemy odczuwać większą niechęć do utraty pieniędzy niż radość z nowo zakupionej rzeczy. Badania pokazują, że negatywne uczucia związane z takim zjawiskiem mogą być nawet dwukrotnie silniejsze niż radość z ewentualnego zysku.
Zgubna może być także nadmierna pewność siebie. Często przeceniamy swoje możliwości finansowe i podejmujemy ryzykowne/nieprzemyślane decyzje. Szacuje się, że nawet 70% inwestorów ocenia swoje decyzje lepiej, niż wskazuje ich wynik.
Emocjonalne wydatki – cierpienie portfela
Największym przeciwnikiem zdrowego budżetu są emocje. Każdy z nas ulega im od czasu do czasu, ale w przypadku zakupów skutki mogą mieć opłakany charakter.
Najgorsze są zakupy pod wpływem impulsu. Wpadamy na jakiś pomysł, myślimy o nim wyłącznie w zakresie pozytywów, nie zwracając uwagi na negatywne strony i kupujemy. Mamy chwilowy wyrzut endorfin, a później często przychodzi zawód. Szacuje się, że 40% zakupów internetowych jest realizowanych pod wpływem impulsu.
Zdarza się, że uzależniamy się od uczucia euforii towarzyszącej zakupom i z czasem, często bezwiednie, kupujemy coś w ramach terapii. Zły humor? Wystarczy wejść na ulubiony sklep internetowy i coś zamówić. Taka regularna, chwilowa terapia może znacząco zmniejszyć budżet gospodarstwa domowego.
Jak zabezpieczyć się przed emocjonalnymi wydatkami? To bardzo proste – nie podejmujmy decyzji w kilka chwil. Jeżeli zakup jest duży, to warto dać sobie kilka dni na ostateczną decyzję, a po ostudzeniu emocji może się okazać, że dana rzecz wcale nie jest tak potrzebna, jak początkowo mogło się wydawać.
Budowanie zdrowych nawyków wydawania pieniędzy
Kluczem do stabilności finansowej jest wypracowanie odpowiednich nawyków. Dzięki temu może udać się zaoszczędzić nawet kilkadziesiąt procent środków pieniężnych, przy utrzymaniu, a nawet poprawieniu standardu życia.
- Nieustanne oszczędzanie. Ustal realną kwotę, którą chcesz odkładać na konto oszczędnościowe lub osobny rachunek, z którego nie realizujesz zakupów w ciągu miesiąca.
- Świadome planowanie wydatków. Zastanów się, ile pieniędzy potrzebujesz na życie, opłaty oraz rozrywkę i staraj się trzymać ustalonych kwot. Osoby, które stosują się do budżetu, oszczędzają średnio o 25% więcej pieniędzy.
Pamiętaj także o świadomości finansowej. Prowadź dziennik wydatków, analizuj swoje przekonania związane z wydatkami i ustalaj realne cele.
Podsumowanie – pamiętaj, że pieniądze mają służyć tobie
Bez względu na podejście do pieniędzy, pamiętaj że masz jedno życie, a pieniądze mają zapewnić szczęśliwe życie przede wszystkim tobie i Twojej rodzinie. Nasz czas na Ziemi jest limitowany i warto zarządzać pieniędzmi w taki sposób, żeby jak najwięcej z niego wyciągnąć.
