Czy umowa ustna jest wiążąca? To częste pytanie wśród osób dokonujących transakcji ustnych. W artykule wyjaśnimy, czy umowy zawarte bez pisemnego potwierdzenia mają moc prawną i co grozi za ich niedotrzymanie. Dowiesz się m.in. kogo dotyczy umowa ustna, w jakim czasie traci ona moc i jakie sankcje grożą za niedotrzymanie ustaleń ustnych.
Kluczowe wnioski:- Umowa ustna może zobowiązywać, ale jej dowodzenie jest trudniejsze.
- Za niedotrzymanie umowy ustnej grożą sankcje finansowe i utrata zaufania.
- Umowa ustna traci moc po upływie terminu przedawnienia.
- Udowodnienie treści umowy ustnej wymaga zeznań świadków.
- Lepiej unikać zawierania ważnych umów ustnych bez pisemnego potwierdzenia.
Czy umowa ustna zobowiązuje
Umowa ustna, czyli umowa zawarta bez formy pisemnej, może zobowiązywać strony i rodzić skutki prawne, podobnie jak umowa zawarta na piśmie. Jednak w przeciwieństwie do umowy pisemnej, udowodnienie jej istnienia oraz warunków, na jakich została zawarta, może być znacznie trudniejsze.
Zgodnie z art. 60 kodeksu cywilnego, zobowiązanie powstaje, gdy dłużnik złoży oświadczenie woli o oddaniu rzeczy, spełnieniu świadczenia lub powstrzymaniu się od określonego działania lub zaniechania na rzecz wierzyciela. Nie jest przy tym wymagana forma pisemna. Wystarczające jest ustne porozumienie stron co do istotnych elementów umowy.
Problem pojawia się w momencie, gdy jedna ze stron zaprzecza, że do zawarcia umowy w ogóle doszło lub kwestionuje jej warunki. Wówczas ciężar udowodnienia faktu zawarcia umowy i jej treści spoczywa na osobie, która powołuje się na daną umowę. Tu z pomocą przychodzi art. 74 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym zawarcie umowy można udowodnić za pomocą zeznań świadków lub innych dowodów.
Kiedy umowa ustna jest nieważna?
Istnieją pewne ograniczenia co do swobody formy umów. Przykładowo, umowa ustna będzie nieważna, jeśli przepisy szczególne wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności (np. umowa darowizny, umowa przeniesienia własności nieruchomości).
Ponadto zgodnie z art. 74(1) § 1 k.c. nieważna jest umowa ustna, której przedmiotem jest:
- przeniesienie własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego
- przeniesienie własności przedsiębiorstwa
- przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką
- zobowiązanie do świadczenia przekraczającego 5000 zł
W tych przypadkach konieczna jest forma pisemna pod rygorem nieważności.
Kogo dotyczy umowa ustna
Umowa ustna może być zawarta przez każdą osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych, czyli osobę pełnoletnią niepozbawioną zdolności do czynności prawnych. Oznacza to, że umowę ustną mogą zawrzeć zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne reprezentowane przez upoważnione do tego organy.
Co do zasady umowy ustne mogą być zawierane w takim samym zakresie jak umowy na piśmie. Jednak w przypadku niektórych umów ustawodawca wprowadza ograniczenia i wymaga zachowania formy pisemnej. Przykładowo dotyczy to umów darowizny, dożywocia, umów sprzedaży i zamiany nieruchomości.
Czytaj więcej: Wzór wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy po urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim
Niedotrzymanie umowy słownej
Mimo braku formy pisemnej, umowa ustna rodzi skutki prawne i wiąże strony. Dlatego też niedotrzymanie jej postanowień może skutkować konsekwencjami.
Nie ma znaczenia, czy umowa została zawarta w formie pisemnej, czy ustnej – obie strony są zobowiązane do jej przestrzegania i wywiązania się ze swoich zobowiązań umownych.
W przypadku niewykonania zobowiązania wynikającego z umowy ustnej, stronie poszkodowanej przysługują roszczenia odszkodowawcze na zasadach ogólnych zawartych w Kodeksie cywilnym. Oznacza to, że może ona żądać wykonania umowy, naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania (odszkodowanie) lub wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym.
Ponadto niedotrzymanie warunków umowy może negatywnie wpłynąć na reputację oraz zaufanie do nierzetelnej strony. Dlatego lepiej dotrzymywać wszelkich ustaleń, nawet jeśli nie zostały spisane.
W jakim czasie umowa ustna traci moc
Mimo że umowa ustna rodzi skutki prawne, to z biegiem czasu może stracić moc. Zgodnie bowiem z art. 118 Kodeksu cywilnego, roszczenia wynikające z umowy ulegają przedawnieniu.
| Rodzaj roszczenia | Termin przedawnienia |
| Roszczenia o świadczenia okresowe | 3 lata |
| Roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej | 3 lata |
| Pozostałe roszczenia | 6 lat |
Oznacza to, że po upływie wskazanych terminów nie będzie można dochodzić roszczeń wynikających z umowy ustnej. Dlatego warto pamiętać o odpowiednio wczesnym podjęciu kroków prawnych mających na celu wyegzekwowanie należnego świadczenia lub odszkodowania.
Jakie sankcje grożą za niedotrzymanie umowy ustnej
Jak już wspomniano, za niedotrzymanie warunków umowy ustnej przewidziane są sankcje w postaci roszczeń odszkodowawczych. Oznacza to, że poszkodowana strona może żądać:
- wykonania umowy
- naprawienia szkody wynikłej z niewykonania umowy (odszkodowanie)
- wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym
Wysokość ewentualnego odszkodowania zależy od rozmiaru poniesionej szkody. Przykładowo, jeśli w wyniku niedotrzymania terminu umowy ustnej, poszkodowany poniósł koszty zakwaterowania w hotelu, to będzie mógł żądać zwrotu tych wydatków. Podobnie, jeśli wskutek niewykonania umowy nie doszło do zawarcia intratnego kontraktu, możliwe jest dochodzenie utraconych korzyści.
Oprócz sankcji natury finansowej, niedotrzymanie słowa może negatywnie wpłynąć na reputację oraz zaufanie do nierzetelnej strony. Dlatego zawsze warto wywiązywać się ze zobowiązań, nawet wynikających z umów ustnych.
Jak udowodnić zawarcie umowy ustnej
czy umowa ustna jest ważna - to częste pytanie pojawiające się w kontekście umów słownych. Jak więc udowodnić jej zawarcie oraz warunki?
Zgodnie z art. 74 k.c. zawarcie umowy ustnej można wykazać wszelkimi środkami dowodowymi, a więc zeznaniami świadków, dokumentami, zapisami z monitoringu, wiadomościami (SMS, e-mail) potwierdzającymi ustalenia itp.
umowa slowna powinna zostać udowodniona w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości. Należy wykazać kto był jej stroną, jaki był jej przedmiot oraz na jakich warunkach została zawarta. Pomocne mogą być tutaj zeznania osób obecnych przy jej zawieraniu, które potwierdzą jej istnienie.
Ponadto warto zadbać o posiadanie jak największej ilości dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Im więcej materiału dowodowego uda się zgromadzić na potwierdzenie faktu zawarcia umowy ustnej i jej warunków, tym łatwiej będzie udowodnić jej istnienie przed sądem lub urzędem.
Podsumowując, mimo braku formy pisemnej, co grozi za niedotrzymanie umowy ustnej mogą być poważne konsekwencje finansowe. Dlatego zawsze warto dotrzymywać słowa nawet w przypadku ustaleń ustnych. A w razie sporu, kluczowe jest posiadanie dowodów na poparcie swoich twierdzeń.
Podsumowanie
Umowa ustna, czyli umowa slowna zawarta bez formy pisemnej, może rodzić skutki prawne podobnie jak umowa pisemna. Jednak jej udowodnienie bywa trudniejsze. Warto pamiętać, że mimo braku pisemnego potwierdzenia, czy umowa ustna jest ważna i nakłada określone zobowiązania na jej strony.
Umowa ustna może być zawarta przez każdą osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych. Dotyczą jej jednak pewne ograniczenia, np. wymóg zachowania formy pisemnej dla ważności umowy. Niedotrzymanie ustaleń ustnych niesie ze sobą konsekwencje w postaci roszczeń odszkodowawczych - stąd warto wywiązywać się ze słowa nawet bez pisemnego potwierdzenia.
Z biegiem czasu roszczenia z umowy ustnej ulegają przedawnieniu po 3 lub 6 latach. Dlatego w razie sporu należy szybko podjąć kroki prawne mające na celu udowodnienie jej zawarcia i warunków. Do tego przydatne mogą być zeznania świadków oraz wszelkie posiadane dowody.
Podsumowując, co grozi za niedotrzymanie umowy ustnej to przede wszystkim konsekwencje finansowe w postaci odszkodowań. Dlatego zawsze lepiej dotrzymywać ustaleń nawet tych nie utrwalonych na piśmie. A w razie problemów, należy jak najszybciej zebrać dowody na ich poparcie.
